30 urte igaro dira Stasi DDRaren Polizia sekretuaren aktak ireki zirenetik

1991ko abenduaren 29an onartu zuten lege bat, zeinari esker Alemaniako Errepublika Demokratikoko (DDR) 3,37 milioi herritar ohiek jakin ahal izan zuten zer puntutaraino zuten haien bizitza kontrolatuta Stasiak, Polizia sekretuak.

Askok ez zuten espero zetorrena, ez zuten aintzat hartu haien inguruan saretu zuen zaintza-sistema. Hans Joachim Schädlich idazlearen kasua izan zen. Bere anaiak espiatu egiten zuela konturatu zen Stasiaren dokumentuak irakurri ostean, "zur eta lur" utzi zuena, alaba Susanne Schädlichen hitzetan.

Idazlearen familiaren arazoak 1976an hasi ziren, beste hainbatek bezala manifestu bat sinatu zuenean, Wolf Biermann abeslariaren nazionalitatea kentzearen aurkakoa. Lana galdu zuen eta argitaratzea galarazi zioten. Stasiaren jazarpena hain urrutira iritsi zen non hurrengo urtean DDR utzi behar izan zuen.

Bi ahoko arma bat

Schädlic izan zen norbere akta irakurri zuen lehenetarikoa, intelektual lagun talde batekin batera. Idazleak behin eta berriro egiten zuen topo Schäfer ezizenarekin. Inongo lekukorik gabe bere anaiarekin ibilaldi bat egin zuen arte, ez zen ohartu bera izan zitekeela espioia.

Familiarentzat "hondamendi hutsa" eta "min bizia" izan zen aurkikuntza. Ez aitak ez alabak ezin izan zuten inoiz Schäfer barkatu. Halere, Schädlichek dio berdin izan zitekeela osabaren erabakia bera zein xantaia kontua, asko eta askoren kasua izanik.

1989 amaieran Egon Krenzek zuzendutako Gobernu komunista erori zenean, Stasiak 91.000 funtzionario zituen eta gutxienez 180.000 informatzaile, egungo estimazioen arabera.

Hilabete zoro horietan, DDRko segurtasun indarrak dokumentu eta akta guztiak suntsitzen  saiatu ziren. Kasu askotan, eraikin publikoetako aktibistek lortu zuten akta horiek suntsitu ez izana.

Gaur egun, akta suntsitudun 15.500 zaku inguru zaharberritzeko lanetan dabiltza; momentuz, 500 zakutako dokumentuak berritzea lortu dute. Asimilazio prozesua oraindik ez da amaitu.