Politika -

Erronka demografikoa

Ezkerreko oposizioak jaiotza-tasari laguntzak ematea eta politika publikoak indartzea proposatu du

EH Bilduren ustez, zaintzen antolaketaren gizarte eredua aldatzeko eta bizitza duina bermatzeko politika publikoak hartu behar dira, eta Elkarrekin Podemos-IUk politika "bidezkoak eta ausartak" eskatu ditu. PP+Cs koalizioak zerga-beherapenetan oinarritu ditu bere proposamenak.

Nerea Kortajarena, Legebiltzarrean. Argazkia: EFE
Nerea Kortajarena, Legebiltzarrean.
Oposizioko taldeak estrategia falta salatu badute ere, akordioetarako prest agertu dira

01:30

Mikel Dominguez | EITB Media

Whatsapp Facebook Twitter Telegram Email

Ezkerreko oposizioak, erronka demografikoari aurre egiteko, politika publikoak aldatzea eskatu ditu, jaiotza-tasari laguntzeko, etxebizitzarako sarbidea bermatzeko eta zaintza-sistema publikoa indartzeko. Eskuinak, berriz, jaiotza-tasa sustatzeko zerga-beherapenak izan ditu hizpide.

Eusko Jaurlaritza sostengatzen duten EAJren eta PSE-EEren ustez, gazteei emantzipazioa errazteko eta, nahi izanez gero, seme-alabak izatea errazteko bideak dira kalitatezko enplegua bermatzea, ordutegi malguen eta soldata duinen bitartez, eta alokairu sozialak.

Erronka demografikoaren aurrean bestelako politika publikoak eskatu ditu EH Bilduk, eta zaintzen antolaketa aldatzeko eta bizitza duina bermatzeko zenbait proposamen egin ditu. Besteak beste, seme-alabak izateagatik laguntzak ematea, zaintza unibertsalerako eskubidea bermatzea, alokairuen prezioak mugatzea eta lan jardunaldia murriztea proposatu du koalizioak.

Demografiari buruzko osoko bilkura egin dute Eusko Legebiltzarrean, EH Bilduk eskatuta. Izan ere, koalizioaren arabera, "eredu demografiko efiziente, justu eta jasangarri bat sustatzearen erronka" dugu EAEn, hau da, "bizi espektatiba zein ibilbide indibidual eta kolektiboak berreraikitzearen erronka". Zentzu horretan bideratu behar dira politika publikoak.

Koalizioa kritiko agertu da Eusko Jaurlaritzaren 2030erako demografia estrategiari buruzko dokumentuarekin. Nerea Kortajarena legebiltzarkideak azaldu duenez, dokumentu horretan egoera demografiko zabal deskribatzen da, baina azkenean "jaiotze tasa sustatzeko helburuan jartzen da azpimarra, behin eta berriro". Hori ez da nahikoa EH Bildurentzat, eredua aldatu behar dela uste baitu. "Ez dadila konplexutasun hori aitzakia bihurtu", esan du.

EH Bilduk seme-alaba bakoitzeko 150 euroko diru-laguntza unibertsal bat proposatu du

Seme-alabak izateko ala ez aukeratzeko askatasuna bermatzeko neurri politikoak, zaintza ereduaren inguruko hausnarketa, gizon eta emakumeen arteko "egiturazko desberdintasunak iraultzeko" neurriak, gazteen "bizitza proiektua" azkartzeko, eta zerbitzu publiko "sendoak eta kalitatezkoak" bermatuko dituen "belaunaldien erreleboa" antolatzeko politikak izan ditu hizpide EH Bilduk, eta zenbait proposamen egin ditu.

Besteak beste, seme-alaba bakoitzeko 150 euroko diru-laguntza unibertsal bat proposatu du, horrek 18 urte bete bitartekoa. Politika horiek "gizartearen ongizatea sustatzen dutela eta haur pobreziaren kontrako neurri eraginkorrenak direla demostratua dago", koalizioaren arabera. Gainera, 12 urte izan arte haurrek garraioa eta botikak ordaindu behar ez izatea eskatu dute.

Bestalde, 18 eta 23 urte arteko gazteentzako oinarrizko errenta proiektu pilotu bat proposatu dute, baita alokairuen prezioei muga bat jartzea.

Enpleguari dagokionez, lan jardunaldia modu orokorrean murriztea proposatu du EH Bildu, "lau eguneko edo 32 orduko lan astearen bitartez".

Azkenik, "pertsonen zaintza duin eta unibertsalerako eskubidea bermatzeko" erakunde berri bat proposatu du, Osakidetza osasunaren arloan bezala, zaintzen eremuan "erreferentzial" izan dadin.

Erosteko ahalmena berreskuratzea eta zerbitzu publikoak indartzea, EP-IUren proposamenak

Elkarrekin Podemos-IUk ere politika publikoak aldatzeko beharra azpimarratu du. Miren Gorrotxategi bozeramaileak defendatu duenez, beharrezkoa da "kalera itsatsitako" diagnostikoak egitea, politika "bidezkoak eta ausartak" sustatzeko.

"Eusko Jaurlaritzari eskubideen babesean abangoardia delako harrotzea gustatzen zaio, baina Euskadi jada ez dago abangoardiako postuetan, ilaran baizik. Espero dut gaurko eguna berriro abangoardia horren parte izateko abiapuntua izatea", adierazi du.

Zentzu horretan, koalizioak esan du joera hori iraultzeko beharrezkoa dela aldaketak abiaraztea erosahalmena berreskuratzeko, zerbitzu publikoak hondatzeari uzteko eta familia-aniztasunaren onarpenean aurrera egiteko, etxebizitza eskuratzeko baldintzetan eragina izateko eta lan-ezegonkortasuna eragozteko.

PP+Cs taldeak seme-alaba bakoitzeko kenkariak eskatu ditu

PP+Cs taldeak, bestalde, zergak jaistean oinarritutako neurriak proposatu ditu, ogasunen diru-bilketa handitu den momentuan, hain zuzen.

Laura Garrido legebiltzarkideak "Euskadi berandu" doala deitoratu du, eta "Eusko Jaurlaritzaren anbizio eskasa eta eraginkortasun eza" kritikatu ditu. Koalizioaren ordezkariak azpimarratu du osoko bilkura monografikoa "aukera bikaina" dela gai horri "behin betiko bultzada" emateko.

Horretarako, Alderdi Popularrak eta Ciudadanosek 50 ebazpen inguru proposatu dituzte, jarrera "konstruktibo" batetik abiatuta; besteak beste, txeke bat errenta-aitorpenaren bitartez, gutxienez 1.250 eurokoa, zergadunarekin bizi den 18 urtetik beherako seme-alaba bakoitzeko, baita gutxienez 1.000 euroko jaiotzagatiko kenkariak ere.

"Aukerak badaude, aldundiek nabarmen handitu dutelako diru-bilketa eta Eusko Jaurlaritzak soberakin handia duelako. Anbizio handikoa izan behar da, eta ahalegin bat egin behar da zerga-politikan. Ekintzara pasatzeko unea da", esan du Garridok.

Amaia Martinezek (Vox) enplegu egonkorren eta gazteenei etxebizitza eskuratzen laguntzearen alde egin du, besteak beste. "Ez dugu esango ezer egin ez denik, baina argi dago dagoena hobetu eta neurri berriekin osatu behar dugula", esan du.

Jeltzaleen eta sozialisten proposamenak

Joseba Diez EAJko legebiltzarkideak "belaunaldien arteko itun berri bat" proposatu du, lau ardatzekin: gazteen emantzipazioa eta "familia proiektuen eraikuntza"; adinekoen bizitza autonomoaren sustapena; beste leku batzuetako pertsonen harrera eta landa eremuko despopulazioa.

"Behartutako atzerapenik gabe" emantzipatzeko "baldintzak sortzeko" eta gazteek "nahi duten seme-alaba kopurua eta nahi dutenean izan ahal izateko", etxebizitza eskuratzea alokairu sozialaren bidez erraztu behar da, eta enplegu "egonkorra eta kalitatezkoa" sortu behar da.

EAJ: Kontziliazio faltagatik "inork seme-alabak izateari" uko egin ez diezaion lortu behar da

Haurrak haztea eta lana bateragarri ezin egiteagatik edo baliabide ekonomikorik ez dituelako "inork seme-alabak izateari" uko egin ez diezaion lortu behar da. Horretarako, "lan-denborak arrazionalizatu behar dira" eta soldata "duina" behar da.

Etxebizitza eskuratzerakoan seme-alabak dituzten bikoteak "positiboki diskriminatzea" proposatu du, baita ondorengo bakoitzeko zerga-onurak eta prestazio ekonomikoak ematea, lan-egonkortasuna eta kalitatezko enplegua sustatzea, uztartze-neurriak indartzea eta lan-eremuan zaintza-alternatibak eskaintzea ere. Laburbildu duenez, "Europa iparraldeko herrialdeekiko homologazioa" lortu nahi du.

Zahartzearen kasuan, "zaintzaren eta belaunaldien arteko harremanen kultura sustatzearen" alde egin du, "erantzunkidetasuna" kontuan izanda; migrazioan, "profesionalen defizitari erantzuteko gai den politika proaktiboa" aldarrikatu du, eta landa-inguruneari dagokionez, "neurri sorta" bat abiarazi du, hala nola jarduera ekonomiko berrietarako pizgarri fiskalak.

Gloria Sanchezek (PSE-EE) "biztanleriaren piramidearen oreka berrezartzearen eta euskal gizartea gaztetzearen" alde egin du, eta, horretarako, zahartze gero eta handiagoaren, jaiotza-tasaren jaitsieraren eta landa-eremuko despopulazioaren aurka egitea proposatu du, baita "migrazio-fluxuak arautzea" ere.

PSE-EE: Jaiotzak "behin-behinekotasunagatik eta lan-prekarietateagatik" murriztu dira

Gaineratu duenez, bi "faktore giltzarri" daude jaiotzak areagotzeko: gazteen emantzipazioa eta "familia-proiektuen eraikuntza". Azken urteotan, faktore horiek murriztu egin dira, "krisi ekonomikoa, enplegua, behin-behinekotasuna eta lan-prekarietatea, soldata-murrizketa eta etxebizitza eskuratzeko zailtasunak direla eta".

"Gaur egungo errealitatea da familiek ez dutela izaten izan nahi luketen seme-alaba kopurua, bidean aurkitzen dituzten zailtasun guztiengatik". Izan ere, ez dute bizitza pertsonala kontziliatzeko denborarik, eta, gainera, "erantzunkidetasun txikia dago zaintzan".

PSE-EEk, gainera, gizarte-zerbitzuen sistemari "buelta bat ematea" eta adinekoen autonomia handiagora bideratzea proposatu du, zaintzak profesionalizatuz. Horri esker, "kalitatezko enplegua lortzeko 40.000 aukera baino gehiago sortuko lirateke" eta "emakumeek pairatzen duten desberdintasuna etengo litzateke", horiek arduratzen baitira zeregin horietaz.

Hau zure interesekoa bada, baliteke beste gai hauek ere izatea
Politika Eusko Legebiltzarra EAE Gizartea Ekonomia albisteak EH Bildu Gaurko titularrak Gaurko azken orduko albistea Umeak Dirulaguntzak Gazteak gaur