Julen Gabiriak euskarara ekarri du "Maus", "irakurleak interpelatzeko gaitasun eternoa duen klasikoa"

Menostu ohikoari gauza arrunten aurrean darion harrotasun hunkigarriz, euskaraz irakur dezakegu dagoeneko Maus Art Spiegelmanen komikia (Astiberri, 2022) Julen Gabiria (Galdakao, 1973) idazle eta itzultzailearen lan eskergari esker. Itzultzailea segur da duela 15 bat urte berak gaztelaniaz lehen aldiz irakurri zueneko zirrara berdina sentituko duela gaur euskal irakurleak, Landakon, Durangoko Azokako erakusmahai, sortzaile eta erosle artean, esan digunez.

"Literatura unibertsaleko klasiko bat da, eta horiek dituzten ezaugarri guztiak ditu honek ere: denboran irauteko ahalmena, eta mota, adin eta garai guztietako irakurleak interpelatzeko gaitasun eternoa. Berdin ukituko ditu gaur egungo irakurleak, duela hogeita hamar urtekoak eta -ez dut zalantzarik- hogeita hamar urte barrukoak: galdera berdinak egingo dizkie", diosku Gabiriak.

'Maus'

Julen Gabiriaren hitzetan, irakurle moduan "kolokan" jartzen zaitu Mausek, nazien sarraski esparruetatik bizirik irten zen Vladek Spiegelman izeneko judu poloniarraren biografia indartsuak, zuri-beltzezko ia hirurehun orritan.

Gabiriak aitortu du buruhauste batzuk eragin dizkiola lantegiak, Vladek protagonistak ez baitu ingelesa (jatorrizko lana ingelesez idatzia da) ondo hitz egiten. Hartara, itzultzaile gisa ikasitakoa desikasi egin behar izan du, "dena ahalik eta zuzenen irakurri eta idaztera ohituta baikaude, baina oraingoan, horri buelta eman behar izan diot protagonistaren ahoan okertasun koherente bat eraikitzeko".

Arnasa luzeko lana izanagatik, Gabiria "haluzinatzen" ari da eleberri grafikoak Durangoko Azokaren lehen orduetan izan duen harrerarekin, eta lan honek eta berorren gisa bereko beste batzuek (oparo dator Azoka aurten komikigintzari dagokionez) komikiarekiko zenbaiten aurrejuzgua eraisteko balioko ote duen esperantza agertu du. "Literaturaren beste formatu bat da, grafikoa, kasu honetan, eta ezinezkoa da liburua irakurri ostean ez sentitzea hau literatura dela, non eta ez zauden guztiz sorgor".  

Liburuak aurrean duen bideari lasai begiratzen dio Julen Gabiriak: "Hizkuntza guztietan funtzionatu duen liburua da, eta euskaraz oso hasiera ona izaten ari da. Hor egoteko liburua da, edozein literaturzaleri heldu egingo zaiona".