Eusko Legebiltzarrak minutu bateko isilunearekin gogoratu du Santiago Brouard. Herri Batasuneko buruzagi eta legebiltzarkidea 1984ko azaroaren 20an GALek Bilbon hil zuen.
Diputatu ohiari zazpi urteko kartzela zigorra ezarri zioten Segundo Mareyren bahiketagatik. Unidas Podemoseko euskal diputatuek idatzi bat erregistratu dute Kongresuko eta Senatuko Mahaiak deitzeko, eta Garcia Damboreneak hilero jasotzen duen prestazioa (2.063 euro) bertan behera uztea eskatzeko.
Igande honetan, azaroak 20, 38 eta 33 urte bete dira GALek Santi Brouard eta Josu Muguruza hil zituenetik. Bilboko Ametzola eta Errekaldeko plazetan omenaldia egin diete. Espainiako Gobernuari adierazpen argi bat egin dezala eskatu diote, erantzukizunak hartu eta eragindako mina aitortzeko.
Arnaldo Otegi EH Bilduko koordinatzaile nagusiaren esanetan, hainbat alderdik gaitzespen hitza erabiltzen dute "EH Bildu estutzeko", eta hori "ume jolasa da, eta arduragabea".
Era berean, Begoña Galdeanok eta Edurne Brouardek Espainiako Exekutiboari eskatu diote "desklasifikatu" ditzala "Estatu terrorismoak eragindako krimenak ebaztea" ahalbidetzen duten agiriak.
Jaurlaritzak eskatuta, sentsibilitate ezberdineko hiru biktimek eta hiru historialarik dokumentu "partekatua" egin dute Euskadin bizikidetza eraikitzeko oinarriak zehaztu nahian. Aurkezpen ekitaldian, begirada etikoa eskatu du lehendakariak, gertatutakoa "bidegabea" izan zela aitortzea, alegia.
Memoria Egunaren ekitaldi nagusia arratsaldean (18:00etan) izango da Gogora Memoriaren, Bizikidetzaren eta Giza Eskubideen Institutuko egoitzan, Iñigo Urkullu lehendakaria buru dela.
Hitz horiekin eman dio hasiera Memoriaren Eguneko ekitaldiari Portugaleteko osoko bilkuren aretoan Espainiako Gobernuak Euskadin duen ordezkariak. Jose Barrionuevo Barne ministro ohiak "El Pais" egunkarian egindako elkarrizketak sortutako polemikaren ostean etorri da gaitzespena.
Espainiako Gobernuak Euskal Autonomia Erkidegoan duen ordezkariak adierazi duenez, "GAL izugarrikeria bat izan zen, gurea den min bat eragin zuena eta Estatuari kreditua eta zilegitasuna kendu ziona".
Jose Barrionuevo Espainiako Barne ministro ohiak herenegun GALi buruz esandakoen aurrean, publikoki iritzia eman dezatela eskatu die lehendakariak Espainiako Gobernuari eta trantsizio garaitik gobernuan egon diren alderdi eta buruzagiei.
Jose Barrionuevo Espainiako Barne ministro ohiak GALen ekintza terroristak justifikatzeko egindako adierazpenen ostean, Bingen Zupiria Eusko Jaurlaritzako bozeramaileak esan du litekeena dela gai horri biktimen umiliazioaren ikuspuntutik heltzea.
Nahiz eta PSOEko inork ez duen oraindik adierazpenik egin, Ferrazeko iturriek EITB Mediari baieztatu diotenez, Anduezaren adierazpenak "erabat babesten" dituzte.
GALek hil zuen Santi Brouarden alabak, Edurne Brouardek, Jose Barrionuevok egin dituen adierazpenei buruz "Faktoria"n esan du "amorru itzela" ematen duela duen inpunitatea ikusteak.
Eusko Jaurlaritzako eledunaren hitzetan, GALen biktimen azalean jarriz gero, "umiliazioa bakarrik senti genezake" Jose Barrionuevo Espainiako Gobernuko ministro ohiaren adierazpenekin.
Bilboko alkateak kritikatu egin du Barne ministro izandakoak duen jarrera eta horren hitzek sekulako errespetu falta adierazten dutela biktimekiko adierazi du. Gaineratu duenez, guztiz mingarriak dira adierazpenak eta biktimek errespetu osoa merezi dutela esan du.
Buruzagi sozialista eta Gipuzkoako Mugikortasun eta Lurralde Antolamenduko foru diputatuarentzat, "erabat deitoragarriak" dira Barne ministro izandakoaren hitzak, eta auzia ikertzeko eskatu du biktimak umiliatzeko delitua egon daitekeelakoan.
Jose Barrionuevo, GALek Segundo Marey bahitzeagatik 10 urtera zigortuak, 'El País' egunkariari onartu dio gerra zikina egin izana. Albistea jakin bezain pronto hasi dira politikarien eta biktimen erakundeen erreakzioak.
Barrionuevoren hitzek sumindura eragin dute GALen biktimen artean. Estatuko biktimarioek izan duten inpunitatearen adibide garbia dela salatu dute. Elkarrizketak hautsak harrotu ditu baita ETAren biktimen artean ere, eta alderdi sozialistari erreakzionatzeko eskatu diote.
Segundo Mareyren bahiketagatik 10 urteko espetxe zigorra ezarri zioten Espainiako Barne ministro zenari, baina hiru hilabetera indultua eman zioten. GALeko gerra zikina egin izana aitortu du 'El Pais' kazetari eskainitako adierazpenetan.
El Pais egunkariak gaur argitaratu duen elkarrizketan, Barrionuevo Espainiako Gobernuko Barne Ministro izandakoak aitortu egin du berak agindu zuela Jose Mari Larretxea Goñi ustezko ETAko kidea bahitzea. Horrez gain, ministro ohiak Gobernuak gerra zikina egin zuela aitortu du.
Jose Mari Larretxea Goñi ETAko ustezko kidea bahitzeko agindua eman zuela ere esan du, GALekin lotuta 10 urteko espetxe-zigorra jaso baina indultua eman zioten Barne Ministro ohiak.
Besteak beste, Gerra Zibilean eta diktadura frankistan zehar desagertutako pertsonen bilaketa eta 1978tik 1983ra egindako giza eskubideen urraketen ikerketa jasotzen ditu lege berriak.
Estatuak Gerra Zibileko eta diktadura frankistako desagertuak bilatzeko duen konpromisoa eta 1978tik 1983aren amaierara bitartean gertatutako giza eskubideen urraketak aztertzea dira lege berriaren gakoetako batzuk. Zapateroren Gobernuak onartutako Memoria Historikoaren Legea indargabetuko du.
Foro Sozial Iraunkorrak gogora ekarri du Ipar Euskal Herrian 70eko eta 80eko hamarkadetan desagertutako zazpi pertsonaren kasuak oraindik argitu gabe daudela. Ildo horretan, azpimarratu du "biktima guztientzat" dela ezinbestekoa egia jakitea.
PSOEren bozeramaileak Kongresuan Radio Euskadiri eskainitako elkarrizketa batean adierazi du, sekretu ofizialen legearen harira, ez dagoela GALekin "arduratuta", izan ere, "epaituta eta kondenatuta" daude.
Patxi Lópezek esan du ez duela batere kezkatzen GALeko dokumentuak desklasifikatzeak, baina zalantzan jarri du ETAko kideak atxilotu zituzten agenteen berri ematea.
Espainiako Gobernuko Defentsa ministroaren arabera, Sekretu Ofizialen Lege berria "guztiz beharrezkoa" da, "ezagutza" eta "gardentasuna" bultzatzen dituelako.
Informazio klasifikatuen legearen aurreproiektua aurrera ateratzeko Espainiako gobernuak babesak beharko ditu, hala ere, Margarita Robles Defentsa ministroak uste du ahalik eta babes handiena lortuko dutela. GAL eta Estatu kolpe saiakeraren dokumentuak desklasifikatzearen alde agertu da ministroa.
Goi sekretuak desklasifikatzeko 50 urteko epemuga ezarriko du, baina beste 15 urtez luzatzeko aukera ere, sekretua 40 urte (10 urtez luzatzeko aukera), informazio konfidentziala 7 urtetik 10era eta informazio mugatua 4 urtetik 6ra.
Proiektua aurtengo laugarren hiruhilekoan lizitatu eta esleituko da. Obrak 2023ko hasierarako aurreikusita daude, eta zazpi hilabeteko epea izango dute burutzeko. Federico Sorianok diseinatutako espazioak 540 metro karratuko azalera eta zazpi areto izango ditu.
Hala ere, GAL, GRAPO edo jihadismoak eragindako biktimen oroimenerako lekuek tokia dute. Tresnaren helburua “Espainian terrorismoaren biktimen memoria gorde eta duin egitea da”.
Espainiako Exekutiboak legez jardun duela uste du Pedro Sanchezek; ondorioz, "ez dago azterketa berri bat egiterik". Estefania Beltran de Heredia EAJko senatariak gobernuburuaren erantzuna deitoratu du.
Kontseiluko presidenteak Eusko Legebiltzarreko presidenteari eman dion dokumentu batek onarpenean eta erreparazioan eman beharreko pausak jasotzen ditu, baita oraingo legedia erreformatzeko helburua ere.
Aitor Estebanek (EAJ) Espainiako Gobernuko presidenteari gogorarazi dio Mikel Zabalzaren kasua argitu gabe itxi zela, Administrazioak dokumentu horiek erakusteari uko egin ziolako.
ETAren bi biktima, Maria jauregi eta Josu Elespe, eta GAL en biktima bat Axun Lasa. Eta haiekin batera hiru historialari, Eider Landaberea, Virginia Lopez eta Unai Belaustegi doktoreak. Eurek definituko dituzte memoria eraikitzeko oinarri partekatuak.