Larrialdi Klimatikoa

Mediterraneo itsasoa oso azkar ari da berotzen, bere ur batzuekin alderatuta. Ondorioz, inguruko herrialdeetan muturreko fenomenoak larriagotu egin dira.

Ozeano Artikoan, munduko beste latitudeetan baino azkarrago aldatzen ari da klima, eta itsaslasterretan eta izotzetan izaten ari diren aldaketek eragina dute Lurreko beste tokietan.

Kantauri itsasoan klima aldaketak izandako eraginak ertz anitz ditu: arrantza kanpaina aurreratzen ari da, eta iparralderago jo behar dute arrantzaleek. Gainera, gure uretan ezohikoak diren espezieak ikusten ari dira, limoi arraina esaterako, eta sardina kopurua gero eta murritzagoa da gurean.

Artikoko herrietan eta ekosisteman klima-aldaketak izan eta izango dituen ondorioen lekuko diren lau ahots bildu ditu EITB Mediak. Etorkizun ziurgabeak azidifikatutako ozeanoak dakartza, baina baita merkataritzarako eta tokiko arrantzaleentzako aukera ekonomiko bat ere.

Abenduaren 1ean eta 2an Dubain egingo den COP28aren harira, #EKIN_klima egitasmoaren barruan antolatutako jarraipen berezia da. Klima-aldaketaz eta horrek eragiten dituen inpaktuez informatzea eta sentsibilizatzea da helburua, itsasoan fokua jarrita, bereziki.

Pello Latasa Eusko Jaurlaritzako zaintza epidemiologikoaren arduraduna da. Bero-boladen ondorioak eta bektoreek eragindako zenbait gaixotasun izango dira klima-aldaketak Euskadin eragindako arazo nagusiak.

Klima Aldaketak izugarri eragiten die guretzat horren garrantzitsuak diren basoei. Horren inguruan aritu gara baso ingeniari eta Basoa Fundazioko zuzendari teknikoa den Aitor Onaindiarekin.

Itziar Eizagirre Zuzenbidean lizentziatua eta iraunkortasuneko gobernantzan aditua da. Portugalgo sei gaztek Europako 32 herrialderen aurka jarri duten salaketa aztertu dugu berarekin.

Ozono-geruzak Antartikaren gainean duen zuloa handitu egin da aurten, eta inoiz erregistratu den handienetakoa da, Europako Koperniko sistemako Sentinel 5P satelitearen neurketen arabera.

Basoa Fundazioko Aitor Onaindia elkarrizketatu dugu, gure baso-espezien bizirauteko estrategiak eta klima-aldaketaren ondorioz izan dezaketen etorkizuna ezagutzeko.

Klima aldaketak Gipuzkoan duen inpaktuari eta eragiten duen kalteberatasunari buruzko txostena aurkeztu du gaur Naturklimak. 2022ko datuak hartu dituzte kontuan, eta ondorio nagusienetako bat da XXI. mendeko urterik beroena izan zela.

EHUko ikertzaile batek unera arte egin den Anetoko izotzaren azterketa xehakatuenean parte hartu du. Oso glaziar txikitzat jotzen bada ere, Pirinioetako handiena da Anetokoa, baita Europa hegoaldeko handiena ere. Klima aldaketak haren desagerpena bizkortu du, mendikateko gainerakoen kasuan bezala.

Ozeanoen hileko batez besteko tenperatura erregistratzen hasi zenetik inoiz izan duen mailarik altuenean dago orain. 2023ko abuztuaren 15etik aurrera, munduko ozeanoen % 27k bero-bolada bat izan dute.

Datozen egunetarako ere tenperatura altuak aurreikusita daudenez, ura berotzen jarraitzea espero dute adituek. Batezbestekoak ere gora egin du azken 20 urteotan. Gradu bat beroago dago ur-azaleko temperatura.

Copernicus EBko klima-aldaketaren zerbitzuaren arabera, munduko ozeanoek inoizko tenperaturarik altuena erregistratu dute; 20,96 °C-ko tenperatura. Zientzialariek klima-aldaketa jotzen dute kausa nagusitzat. Hurrengo hilabeteetan tenperatura igotzea espero da, 'El Niño' fenomenoagatik.

Global Footprint Network ideien laborategiak egindako ikerketa bati esker jakin da gaur, urte hasi eta 214 egunetara, gizateriak planetak urte osorako sortutako baliabide guztiak agortu dituela. Beharrak erabat asetzeko, gizakiak 1,75 planeta beharko lituzke.

Unescok Venezia arriskuan dagoen ondarearen zerrendan jartzeko eskatuko du, irailaren 15etik 25era Riaden egingo den Unescoren Batzar Orokorrean. Arrazoi nagusia hiria turismo-masetatik, erreforma proiektuetatik eta klima aldaketatik babestea da.

2023ko uzgtaila inoizko beroena izaten ari da mundu osoan, erregistroak daudenez geroztik. Orain arte, batez besteko tenperatura 16,95 ºC-koa izan da, 2016ko uztaileko 16,63 ºC-ko errekorra gaindituz. Iraunkortasunaren Behatokiaren arabera, bero-boladak nabarmen larritu dira 2015etik.

30.000tik gora lagun ebakuatu dituzte, horietatik 3.000 turistak. Europako hainbat herrialdetatik joandako suhiltzaileen laguntza badute ere, ezinean dabiltza. 40 gradutik gorako tenperaturak dituzte Grezian egunotan eta haizeak indarra hartu du azken orduetan.