Fagor eta Eroskiren mendeko ekarpenak: norena da erantzukizuna?

Eroskiren eta Fagorren mendeko finantza-ekarpenen afera Eusko Legebiltzarrera iritsi da. Kaltetuak izeneko elkartearen arabera, 40.000 kaltetu daude Estatu osoan, eta egoera honen erantzule nagusiak ekarpenak merkaturatu zituzten konpainiak dira.

Eroskik, Fagorrek eta ekarpenak komertzializatu zituzten finantza-erakundeek azpimarratu dute ekarpenak jaulki eta saltzeko prozesuan zorrotz bete dutela araudiak dioena.

Bitartean, Kontsumobidek aldeen artean bitartekari lanak egiten ari da, kaltetu guztiei irtenbidea emateko asmoz. Oraingoz, 316 erreklamazio jaso dituzte.

 

EKARPENAK, DATUETAN

2002 eta 2004. urteen artean, Eroskik 360 milioi euro jaso zituen mendeko ekarpenen bidez; eta 2007an, 300 milioi. Fagorrek, berriz, 60 milioi bildu zituen 2004an, eta 125 milioi, 2006an.

Eroskiren kasuan, finantza-ekarpen horiek merkaturatu zituen erakunde nagusia Banco Santander izan zen lehenengo eta BBVA ondoren. Fagorrenak BBVAk zuzendu zituen. Gainera, BBVAk Eroskiren ekarpenen % 44 saldu zituen eta Santanderrek Fagorren ekarpenen % 57. Euskadiko Kutxa izan zen bonu gehien merkaturatu zituzten erakundeen artean bigarrena: Eroskiren ekarpenen % 31 eta Fagorren ekarpenen % 19 saldu zituen.

(Kaltetuak elkarteak Bilbon egindako elkarretaratze bat. Argazkia: EFE)

 

KALTETUEN SALAKETA

Kaltetuak plataformak (mila kide inguru ditu) salatu duenez, Eroskik eta Fagorrek "iruzur egin diete", eta baita banku-erakunde horiek ere, "kooperatiben konplize gisa jokatu baitute".

"Mendeko ekarpenak produktu seguruak izango bailira bezala eta zorra bizi osorako zela ezkutatuta saldu zizkiguten. Are gehiago, iaz Euskadiko Kutxako langileak aipatu bonuak saltzen jarraitu zuten, eta, Durangaldean esaterako, etxez etxe ere joan ziren", azaldu du Ricardo Gonzalez de Durana plataformako bozeramaileak.

Kaltetuak elkarteak uste du erantzukizuna konpartitua dela. "Eroskik eta Fagorrek ez zuten argi azaldu produktu horien arriskuak zeintzuk ziren, eta komisioak ordaindu zizkieten finantza-erakundeei euren bonu toxikoak sal zitzaten. Gure aurrezkien % 5 erakunde horien esku dago, baina % 95 Eroskiren eta Fagorren esku".

 

ARAZOAREN GAKOETAKO BAT

Mendeko ekarpenak ohikoak izan dira urte askotan Estatuan nahiz munduko beste herrialde batzuetan. Alabaina, eta eitb.com-ek galdetutako adituen arabera, arazoa horren oinarrian dagoela ematen du: saltzeko prozesuan izan da hutsegitea. Edozein produktu saldu aurretik eroslearen baldintzak zein diren ezagutzea ezinbestekoa bada ere, agerian geratu da ez dela horrelakorik egin.

Aitzitik, araudi berriak mugarria ezarriko du mendeko finantza-ekarpenak saltzeko moduan, finantza-erakundeak behartuta daudelako beren bezeroak aztertzera aipatu produktuak horientzat egokiak diren ala ez dokumentatuta uzteko.

 

FINANTZA ENTITATEEN AZALPENA

Finantza-erakundeek, berriz, ukatu egin dute erantzukizuna eurena izatea, eta guztiak bat datoz arauak zorrotz bete dituztela esaten.

BBVAren hitzetan, bitartekari lana egitea da euren ardura, eta, ondorioz, afera honetan erantzukizun nagusia jaulkitzaileena da, Fagorrena eta Eroskirena, hain zuzen e re.

"Eroskik merkaturatutako ekarpenetan, adibidez, BBVA bitartekaria baino ez da, bere bezeroentzako onena bilatzen duena, baina erabakiak jaulkitzaileak hartzen ditu", zehaztu du ohar baten bidez.

Banco Santanderrek ere erantzun laburra eta zuzena eman du: "Mendeko ekarpenak merkaturatzeko arauak zehatz-mehatz bete ditugu".

 

EROSKIREN ETA FAGORREN AZALPENAK

2002 eta 2007. urteen artean jaulkitako mendeko finantza-ekarpenen harira, Fagor eta Eroski bat datoz: "Une oro bezeroekiko konpromisoari eutsi diogu, beti izan dugu Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalaren ikuskaritza, eta, beraz, baldintza guztiak betetzen dituen produktu bat saldu dugu".

Gainera, afera hau ulertzeko lagungarria den beste gakoetako bat aipatu dute: 2012ko uztailaren 6an mendeko finantza-ekarpenak SEND (Zorra Negoziatzeko Sistema Elektronikoa, euskaraz) plataforman kotizatzen hasi ziren, AFBE (Aktibo Finantzarioen Bitartekarien Elkartea) merkatutik aterata.

Eroskik azaldu duenez, 2002an merkatuan eskuragarri jarri zirenetik, mendeko finantza-ekarpenak behar bezala aritu ziren. Alabaina, "2012an, krisi ekonomikoaren ondorioz, Balore Merkatuaren Batzorde Nazionalak AFBE merkatua uzteko eta SEND merkatuan kotizatzen hasteko gomendatu zigun, eta hala egin genuen", azaldu du. Aldaketa horren ondorioz, horien balioa merkatuen mende dago.

"Gure erantzukizuna jaulkipenak zuzentasunez egitea da, legeak agintzen duen moduan, eta horrela egin dugu", berretsi dute kooperatibatik, eta Eroskik nabarmendu du urtero ordaintzen dituela titulu guztiak balore nominala oinarri hartuta.

Bi konpainiak euren prestutasun guztia agertu dute Kontsumobide-Kontsumoko Euskal Institutuarekin elkarlanean aritzeko eta prozesu guztia nola egin duten "argi eta garbi" azaltzeko.

BOIKOTA

Kaltetuak elkartearen ustez, Eroskik, Fagorrek eta finantza-erakunde horiek emandako azalpenak ez dira nahikoa, eta konponbidearen aldeko apustua egiteko eskatu die. Nolanahi ere, oraingoz ez dute epaitegietara joko, eta boikotaren aldeko bideari heldu diote.

"Ibilbide judiziala oso luzea eta garestia da, eta guk ez dugu baliabide ekonomikorik. Elkarteak boikotaren bidetik jotzeko erabakia hartu du: Eroskin erosteari utzi diogu; Lagun Aroko aseguru-polizak baliogabetu ditugu; eta Euskadiko Kutxan geneuzkan kontu korronteak itxi egin ditugu. Halaber, erakunde horietako zuzendaritzei gure erabakien arrazoiak biltzen dituen gutunak igorri dizkiegu", Ricardo Gonzalez de Duranaren esanetan.

Horrez gain, Juan Calparsoro EAEko Justizia Auzitegi Nagusiko fiskalburuari dokumentazio guztia eman diote, iruzur zantzuak izanez gero, justiziak auzi honetan ofizioz jardun beharko lukeela iritzita.

Mendeko finantza-ekarpenak merkaturatu zituzten erakunde nagusiak BBVA eta Banco Santander izanda protestak Laboral Kutxaren egoitzen aurrean zergatik egiten dituzten galdetuta, Gonzalez de Duranak erantzun du “kaltetu gehienek Euskadiko Kutxaren bitartez” erosi zituztela produktu horiek. "Eroski eta Fagor bezala, Euskadiko Kutxa Mondragon Taldekoa da, eta guk korporazio hori irtenbide bat bilatzera behartu nahi dugu", erantsi du.

Nolanahi ere, Kaltetuak elkarteak argitu nahi izan du justizia bakarrik bilatzen dutela, eurena babestea. "Ez gaude kooperatiben kontra; hala balitz, ez ginatekeen hainbeste urtez Eroski edo Euskadiko Kutxako bazkideak izango".

 

KONTSUMOBIDEREN BITARTEKARITZA

Kontsumobide, berriz, aldeen artean bitartekari lanak egiten ari da, Eroskiren eta Fagorren mendeko finantza-ekarpenak erosita kaltetu diren guztiei konponbidea emateko asmoz.

Oraingoz, 316 erreklamazio jaso ditu Kontsumobidek. Erreklamazioak jartzeko arrazoi nagusia mendeko finantza-ekarpenen iraupenaren eta produktu horien ezaugarrien inguruko "informazio edo argitasun falta" da.