Itxi

Musika

Disko berria

Rafa Rueda: “Oso biluzik agertu nahi nuen, gitarra, ahots eta elektronikarekin”

Natxo Velez | eitb.eus

“Rueda” izena hartuta, Rafa Rueda mungiar musikariak bakarkako seigarren diskoa argitaratu berri du, ahotsaz, gitarraz eta elektronika delikatuz sorturiko zortzi kantu ederren bilduma.

  • Rafa Rueda

    "Rueda" izen artistikoa hartuta itzuli da Rafa Rueda musikaria

Diskoko kantu baten izenburuak dioen bezala, “leun” dator Rafa Ruedaren bakarkako seigarren diskoa, mamia eta, Rueda izenaren pean, azala ere aldatuta oraingoan. Jon Agirrezabalaga musikari eta ekoizlea (WAS, Gari) izan du alboan berriz mungiarrak, PiLTeko kide ohi eta Lou Topet eta Mikel Urdangarinen taldeko gitarristak, Rueda diskoaren zortzi kantuetako gitarra eta ahotsak jantzi elektroniko sotil eta goxoz beztitzeko.

Sintetizadoreek eta, tarteka, bateria programatu apalek euskarria eskaintzen diete gitarra eta ahots melodia ezti eta inspiratuei, ordu erdiko lanean. Ruedak hezurdura horretan bermatuta haragitzen ditu hainbat poetari hartutako eta eskatutako hitzak, hala nola Elena Olaveri, Iñigo Astizi, Joseba Sarrionandiari, Mari Luz Estebani, Josu Goikoetxeari, Audre Lorderi eta Inge Mullerri. “Bide erdian” kantuaren hitzak, berriz, Ruedarenak bereak dira.

Rafarekin hitz egin dugu, Rueda honetaz gehiago jakin nahian.

Mamira jo aurretik azaletik hasita, Rueda izena jarri diozu diskoari. Zergatik?

Aspalditik nenbilen izenari buelta batzuk eman nahian, eta aukera ona iruditu zitzaidan proiektu hau oso berezia zelako. Oso biluzik agertu nahi nuen, gitarra, ahots eta elektronikarekin bakarrik. Izena ere aldatzeko momentu ona izan zitekeela pentsatu nuen.

Eta, bestalde, aspaldiko kontu bat ere badago atzean. Umetan pilotan ibiltzen nintzen, eta karteletan abizenekin agertzen ziren jokalari guztiak: “Bilbao”… Ni, ostera, “Rafa” nintzen, ez dakit oso ondo zergatik, agian abizen ez euskalduna delako.

Horregatik guztiagatik, lan berrirako izen aproposa iruditu zitzaidan, hemendik aurrera “Rueda” modura agertzeko, eta aspaldiko kontu horrekin ere arantza kendu dut, gainera.

Oso produkzio sotila, delikatua, eman diezu kantuei, Jon Agirrezabalagarekin batera. Zer bilatu duzue?

Bada, ekoizle batengan bilatzen dena bilatu dut Jonengan, beste belarri pare bat, hasiera-hasieratik, eta, bestetik, kantuak hazteko aukera ematen didan pertsona baten ekarria.

Jonekin aurreko lanean izandako esperientzia oso positiboa izan zen, baina bigarren honetan ere, lana beste bide batetik eraman dugunez eta moldea errepikatu ez dugunez, lehen aldiko txinparta piztu da bion artean berriz, nahiz eta zaila izaten den hori gertatzea pertsona berarekin errepikatzean.

Inteligentzia musikal oso garatua du Jonek, eta badaki nirea bezalako proiektuak maneiatzen. Esperientzia oso-oso positiboa izan da.

Diskoko kantuak soilak dira, minimalistak. Estudioan lan handia egin duzuela igartzen da.

Bai. Lanaren zatirik handiena pandemia erdian egin genuen, eta egunero ibiltzen ginen, bakoitza bere etxetik, elkartrukean kantuak maketatzen, konponketak proposatzen… Agian horrek ere eragina izan du emaitzan. Sukaldeko lana oso nabarmen gelditzen da, beharbada, lehen entzunalditik.

Harreman etengabean ibili gara, eta bai, lan handia dago konposizioaz aparte.

Ahotsa oso plano altuan dago disko osoan, eta asko landu dituzue harmoniak. Zenbait kantutan, gainera, (“Ihes puntua”, “Zahartzeko modurik onena”) iragazki batzuk gaineratu dizkiozue ahotsei. Zer bilatu duzue?

Esperimentatzen hasten zarenean aurkitzen dituzun errekurtsoak dira. Kasu batzuetan, “Ihes puntua”n adibidez, oso argi neukan zelako ahotsa nahi nuen eta horrelaxe proposatu nion Joni. Eta “Zahartzeko modurik onena”ren kasuan, feedbacka berea izan zen, autotune edo hardtune hori jartzeko.

Gauzekin jolasteko eta patxadaz lan egiteko astia izan dugu, eta ahotsekin lan berezi bat egiteko asmoa proiektuaren hasierakoa da.

Beste idazle batzuen testuak erabili dituzu kantuotan. Zer ikusi behar duzu testu batean, kantu batera eramateko?

Elena Olaverena eta Iñigo Astizena espresuki egindakoak dira, baina beste guztiak aurretik publikatutakoak dira eta horien gainean sortu ditut musikak.

Ez dakit ondo definitzen zerk eramaten nauen poema bat kantu bihurtzera. Argi dago zeure burua identifikatuta ikusi behar duzula; Sarrik oso ondo definitu zuen Izkiriaturik aurkitu ditudan ene poemak liburuaren izenburuan.

Beste harreman sakonago bat ere egon behar da, agian, melodiak errazago agertzen direlako poema batean beste batzuetan baino. Baina oso kontu intuitiboa da, definitzeko oso zaila.

Elena Olaveren kasuan, adibidez, bere poema liburua asko gustatu zitzaidan, eta bertan bildutako poemen gainean kantuak eraikitzen saiatu nintzen, baina erdibidean gelditu nintzen, ezin guztiz borobilduta. Eta azkenean kontrako prozesua egitea erabaki nuen: nik kantua sortu eta berari testua eskatzea.

Egoera orain dagoen moduan dago, baina pentsatu duzu disko hau zuzenera eramateko moduaz? Zer asmo dituzu?

Horretan nabil, ez dago guztiz definituta. Baina uste dut diskoaren egitura oso malgua dela eta kantuek defendatzeko aukera asko ematen dituztela. Bandarekin egiteko asmoz ari naiz prestatzen, baina guztiz itxi barik. Ez dakit zenbat musikarirekin arituko naizen ere.

Egoerarengatik, imajinatzen dut bakarka ere hainbat kontzertu egin beharko ditudala, baina, esan bezala, zehazten ari naiz oraindik.

Izurdeen lekua Mikel Urdangarinen diskoan, Durangoko Azokaren beste berritasunetako batean, ere jo duzu, gitarra. Zer konta diezagukezu disko horretaz?

Mikelen diskoaren kasuan, aurreko lanekin alderatuta, alderik nabarmenena da Koldo Uriartek berak, Mikelen taldeko teklatu-jotzaileak, ekoitzi duela.

Musikari berberak dauzka inguruan Mikelek oraingoan, baina Koldok jakin du konponketa bakoitza hori egin behar zuen musikariari bideratzen, eta emaitza kontsekuenteagoa da. Aspalditik genbiltzan lanean elkarrekin, Koldok oso ondo ezagutzen zuen taldea eta musikari talde hau ondoen zukutu duen diskoa da orain arte.

Gainera, Mikel pianoarekin hasita dago, eta horrek beste ate batzuk zabaltzen dizkio konposatzeko orduan. Horregatik, nahiz eta Mikel nortasun handiko musikaria izan, beste ñabardura batzuk hartu dituzte kantuek.