Kintana: 'Zergatik ez esan euskaratik sortu dela dogon hizkuntza?'

Euskararen jatorria ikerketa-gai da oraindik. Azkeneko teoría aste honetan ezagutu dugu. Malin hitzegiten den Dogon hizkuntzatik datorrela dio Jaime Martin Martin hizkuntzalariak. Madrilgo Complutensean Filologia Erromanikoko lizentziatua da Martin. 12 urte eman ditu euskara eta Dogon hizkuntza alderatzen eta esaten du lexikoan, 2.274 hitz hartuta, %70ean antzekotasunak aurkitu dituela.

"Misterio bat argitu da: Euskararen jatorria": horrelaxe esan du Javier Martin Martin filologoak ikerketa amaituta. Malin, Aljeria eta Mauritania artean, gaur egun 300.000 lagunek hitz egiten duen Dogon hizkuntzatik dator euskara.

Aspalditik omen du Martinek euskaldunekiko sinpatia. Eta Filologoa denez euskararen jatorriak jakinmina piztu zion. Tesi batek jarri zuen Dogon hizkuntzaren arrastoaren atzetik. Eta pentsatu zuen antzekotasuna ezin zela izan kasualitatea. Irizpide zientifikoak hartuta ikerketa egitea erabaki zuen. Egitura linguistikoa eta hitzak alderatu ditu. Esate baterako esaldien egitura berdina da. Sujetua hasieran, galdegilea erdian eta aditza atzean. Sorpresa izan zen beretzat ikustea, era berean, demostratiboa edo erakuslea, "hau, hori eta hura" izenaren atzetik doazela eta ez aurretik.

Dekliniazioetan dago aldea: Dogon hizkuntza ez da deklinatzen eta ez du ergatiborik.  Baina lexikoa aztertu zuen eta 2.274 hitzetatik 1.633tan antzekotasunak aurkitu zituen. Soro, beri-bero, gara/garai; bana/banandu; gogoro/gogorttu (aferrarse); pipilu/pipil (capullo), togi/toki eta kose/gose adibidez.

Horren harira, Xabier Kintana Euskaltzaindiako idazkaria elkarrizketatu dute Euskadi Irratiko Faktoria saioan. Bere ustez, teoria horrek ez du "ez hankarik ez bururik". Espekulazio merketzat hartu du teoria Kintanak eta era berean, "metodologiarik eza" kritikatu du.

"Soro" hitzaren jatorri latinoari buruz aritu da (Martinek berak adibidetzat jartzen du). Jatorri latindarra omen du eta horregatik ezinezkoa da dogonetik etortzea. "Zergatik ez esan euskaratik sortu dela dogon hizkuntza?", gaineratu du.