Landaberri

Udazken koloreez aritu gara Jakoba Errekondorekin "Landaberri" saioan.

"Landaberri" saioan jaso dugun galdera bati erantzunez, Jakoba Errekondok urratsez urrats kontatu digu nola lor ditzakegun jazinto ederrak etxean.

Intxaurroen gaitzez aritu da Jakoba Errekondo.

Oso ona da landareak indartzeko eta gaitzei aurre egiteko. Hamarraren formula azaldu digu Jakoba Errekondok.

Oiartzun-Irun aldetik sartu zen Lapurdi aldetik Gipuzkoara eta harrez kero zientoka porru galdu ditu har gorriak. Bi mota daude ordea, eta horiei buruzko azalpenak eman ditu Jakoba Errekondok

Ur gehiegi eta berotasunarekin onddoak ugaritu egiten dira eta horrek galerazten ditu uraza landare txikiak. Garaiz bakantzea eta ura neurriz botatzea da inportantea.

Euskal Herriko tomateek izaten duten etsairik handienetako bat herdoila da. Jakoba Errekondok, azaldu du hori ez gertatzeko modua. Tomatea landatzean, zuloean, sustraietan asuna bota.

Eltzean ez ezik, lurrean ere ongi uztartzen dira porrua eta azenarioa. Porruaren harra errezago galtzen da azenario hostoak ez baititu batere maite har horren tximeletak.

Hostoa galtzen duen edozein landare aldatzeko garai oso ona da negu mineko hau. Baina izotza denean ezin da landaketarik egin, lurra izozturik dago eta sustraiak ere izoztu egingo liratekeelako.

Jakoba Errekondok azaldu du nola uxatu litezkeen satorrak gure  baratzeetatik, burdinazko hagatxoak eta plastikozko botilak erabiliz.

Baratzean komeni da lur sailetan landareak txandakatuz joatea. Ordena egokia hau da, lurra osasuntsu izateko eta landare ederrak lortzeko: lekadunak, hostodunak, fruitudunak, sustraidunak, burua dutenak, tuberkuloak. Erabat ezin denean, salto egin liteke barazki batzuetatitk bestera, baina komeni da ordena horretan egitea.

Errez ugaltzen da eta pozoinik gogorrenari aurre egiteko gai da. Botikarik erabili gabe, badago modua patata zomorroa uxatzeko: kakalardoak botatzea patata-sailera.

Luarra, konpos egiteko metodo asko daude. 3x1 formula da, hiru aska erabili eta horietatik 2 luar zaharrez bete eta bat aldiz, berriaz. Komeni da luarra 3 tokitan egitea,hiru faseez baliatzeko.

Europako Parlamentuak beste 7 urtean belar pozoin hau ekoizten jarraitzeko bidea eman du. 15 urte eskatzen zituzten baina momentuz luzapena 7 urte artekoa izango da. Kontua da, osasunari kalte handia egin diezaiokeela eta, Munduko Osasun Erakundeak galerazia daukala.

Mendi muinoan duten terreno batetik baratza nola egin lezaketen galdetu du entzule batek. Jakoba Errekondok pausoz-pauso azaltzen du prozesua zein den, hasi belarra kentzetik, lurra ongarritu, karea bota...

Entzule bat arduraturik, Rododrendoa makal daukala. Triste. Jakoba Errekondok aholkuak emango dizkio landare ikusgarria esnatu eta indartsu haz dadin. Lur azidoa behar du eta eguzki patsetatik urruntzea.

Gure soroetako arto eta arbiak jangarriak ote diren galdetuta, baiezko borobila esan du Jakoba Errekondok. Aspaldi jaten ziren eta orain ere jan litezke. Gainera artoak sinbolikoki ere indar handia du Euskal Herrian eta arbiak ere bai.

Ilargiaren zikolak izendatzean, nahastea sortzen da egutegien arabera. Pasarte honetan Jakoba Errekondok azalduko du: Ilberria, Ilzaharra, Ilgora eta Ilbehera. Zer den bakoitza eta zer gertatzen den fase bakoitzean.

Azenarioak har baten ondorioz zartatzen dira. Baina badago modu natural bat horri aurre egiteko, azenarioak porru artean landatu, eta tipulak baldin badaude hobe. Har horri  ez bait zaio batere gustatzen porru eta tipulen usaina.

Baratzean erabili gabe gelditzen diren zatiak indar-berritzeko, allubrea, oloa... landatu litezke. Gero horiek loretan direnean lurrari nahastu eta harrotu egingo dizute. Indartu lurra, edozer landatzen duzunerako. Hemen azalpenak.

Pagoa, gehienetan surtarako izaten da, hori ilgoran bota behar da. Aldiz zuretarako erabiliko dugun egurra, ilberan botatzea komeni da, hala nola, lizarra, haritza... egurra bota eta ondoren ze prozesu jarraitzen duen ere kontatuko du saio honetan Jakoba Errekondok.

Haziak hotzaren memoria du, eta hori ez bada errespetatzen galdu eging da hazia. Gainera hezetasuna behar du, eta fruitutik ongi berezi behar da. Urrats guztiak hementxe Jakoba Errekondok azalduak.

Landareak, izan handik ala txikiak, lekuz aldatu behar direnerako aholku jakingarriak hemen.Hostoak, sustraiak, tenperatura, izotza, ilargia... denak dira kontutan hartu beharrekoak Jakoba Errekondoren arabera.

Kuia, kiwiak, sagarrak... landareen azken zikloan sortzen diren  fruituak dira. Horregatik gordetzeko garaian jarraitu beharreko aholkuak  oso inportanteak dira, hementxe bildu ditugu Jakoba Errekondok  emandakoak.

Atzerrtik ekarritako landareek ere egokitu egin behar izaten dute gurera, pertsonak bezalaxe. Hori nola egin azaldu du Jakoba Errekondok. Pello Zabalak tenporen iragarpena, Bixente Indart Baigorriko bere upategitik, eta Gorka Irazabal Algortako azokatik.