cerrar buscador

Afganistan

1 / 9 Hurrengoa
50 milioi adingabe desplazatu zituen gerrak iaz, inoizko kopururik handiena

50 milioi adingabe desplazatu zituen gerrak iaz, inoizko kopururik handiena

Save The Childrenen arabera, Sudan, Somalia, Kongoko Errepublika Demokratikoa, Afganistan, Birmania, Ukraina, Etiopia, Hegoaldeko Sudan, Gazako Zerrenda, Turkia eta Siria izan ziren herrialde kaltetuenak.
Lurrikara gehiago izan dira Heraten, eta pertsona bat hil eta 120 zauritu dira gutxienez

Lurrikara gehiago izan dira Heraten, eta pertsona bat hil eta 120 zauritu dira gutxienez

MOEk jakinarazi du 6,5 graduko lurrikara bat izan dela, eta beste erreplika batzuk ondoren. Joan den astean, mila pertsona baino gehiago hil ziren inguru horretan lurrikaren ondorioz, Afganistango Hondamendiak Kudeatzeko Ministerioaren arabera.
Gutxienez 2.400 hildako eta 2.000 zauritu eragin ditu Afganistango lurrikarak

Gutxienez 2.400 hildako eta 2.000 zauritu eragin ditu Afganistango lurrikarak

Lurrikarak bereziki astindu du Zindah Jan barrutia, Herat probintzian. Bertan dozena bat herrixka erabat suntsituta geratu dira. 1998tik Afganistanen izan den hirugarren lurrikararik hilgarriena da.

2.530 pertsona hil eta 9.240 zauritu dira Afganistango mendebaldea astindu duten hainbat lurrikararen ondorioz

2.530 pertsona hil eta 9.240 zauritu dira Afganistango mendebaldea astindu duten hainbat lurrikararen ondorioz

Litekeena da hildako eta zauritu kopuruak gora egitea. Zinda Jan barrutiko hamabi herri guztiz suntsituta geratu dira. 2.000 lagun baino gehiago ebakuatu dituzte.
Opio-uzta % 80 murriztu da Afganistanen Talibanak agintean daudenetik, baina beste arazo batzuk azalerazi dira

Opio-uzta % 80 murriztu da Afganistanen Talibanak agintean daudenetik, baina beste arazo batzuk azalerazi dira

Liderraren agindua bete da, baina nekazariak bizitzeko alternatibarik gabe gelditu dira eta askok emigratzea beste aukerarik ez du. Adituek ohartarazi dute mendebaldeak droga edo errefuxiatuen artean aukeratu beharko duela. Afganistanen milioitik gora drogazale daude, biztanleen % 8.
Nilofar Bayat Afganistandik ihesi iritsi zen Euskal Herrira duela bi urte; orain Alemanian dago familiarekin

Nilofar Bayat Afganistandik ihesi iritsi zen Euskal Herrira duela bi urte; orain Alemanian dago familiarekin

Nilofar Bayat errefuxiatu afganiarra 2021eko abuztuan iritsi zen Bilbora bere bikotekidearekin, Talibanek Gobernua hartu eta hiru egunera. Azken hilabeteetan zailtasun ekonomikoei aurre egin ezinda egon ostean, Alemaniara joatea erabaki zuten familiarengana.

Bi urte dira talibanak boterera itzuli zirenetik, eta emakumeak eszena publikotik ezabatu dituzte

Bi urte dira talibanak boterera itzuli zirenetik, eta emakumeak eszena publikotik ezabatu dituzte

Herritarren eskubideen atzerakada izugarria izan da Afganistanen talibanak boterea hartu dutenetik. Emakumeak dira gehien sufritzen dutenak: debekatuta dute ikastea, zapia eraman behar dute derrigorrez eta ezin dira bakarrik kalera irten.

Bi urte talibanek boterea hartu zutenetik: eskubide gutxiago, pobrezia gehiago eta emakumeen aurkako zigorrak

Bi urte talibanek boterea hartu zutenetik: eskubide gutxiago, pobrezia gehiago eta emakumeen aurkako zigorrak

Talibanek murrizketa ugari ezarri dituzte denbora horretan emakumeen eskubideen aurka, eta herritarren krisi humanitarioa eta ekonomikoa larriagotu egin da, nazioarteko komunitatearen babesik ezagatik.
Bi urte dira talibanak boterera iritsi zirenetik Afganistanen

Bi urte dira talibanak boterera iritsi zirenetik Afganistanen

Ghani presidenteak ihes egin ondoren, talibanek garaipen militarra berretsi zuten, eta afganiar askok herrialdetik alde egin behar izan zuten, irudi oso gogorrak utziz.

Jawad Sezdah raperoak Afganistan utzi behar izan zuen, musikaria izateagatik talibanak atzetik zituelako

Jawad Sezdah raperoak Afganistan utzi behar izan zuen, musikaria izateagatik talibanak atzetik zituelako

AK13 eta Superiors Crew, Afganistango hip hop eta breakdance talde ezagunetako kide da Jawad Sezdah. Herrialdearen egoera salatzen zuten euren hitzetan eta milioika ikustaldi zituzten Youtuben. Horrek oso arriskutsu bihurtzen zituen talibanentzat. 

Gerra krimenez akusatutako Australiako soldadu sarituenak hedabideen aurkako epaiketa galdu du difamazioagatik

Gerra krimenez akusatutako Australiako soldadu sarituenak hedabideen aurkako epaiketa galdu du difamazioagatik

Australiako Auzitegi Federalak atzera bota du Ben Roberts-Smithek —Australian bizirik dagoen soldadu kondekoratuena— hiru hedabideren aurka difamazioagatik jarritako salaketa; izan ere, Afganistanen gerra krimenak egin izana leporatzen zioten, baina epaileak informazioa "egiazkoa" dela ebatzi du.

Fawzia Koofi Euskal Herrian da emakume afganiarren egoeraren berri emateko

Fawzia Koofi Euskal Herrian da emakume afganiarren egoeraren berri emateko

Emakumeen eskubideen aldeko ekintzailea, Afganistango Batzar Nazionaleko lehen emakume presidenteordea izan zen. Bere herrialdean geratu diren emakumeen egoera munduratu nahi du.

2022ko nazioarteko albisteen errepasoa

2022ko nazioarteko albisteen errepasoa

Mundua asaldatu duen Ukraina eta Errusia arteko gerran azpimarra eginda, Mikel Reparaz EITBko nazioarteko gaien arduradunarekin aztertu ditugu aurtengo albiste nabarmenenak. Iranen eta Afganistanen izaten ari den giza eskubideen urraketari ere heldu diogu, eta Nilofar Bayat elkarrizketatu dugu.
Marwak erizaintza ikasi nahi zuen, baina ezingo du, talibanek ezarritako debekuaren erruz

Marwak erizaintza ikasi nahi zuen, baina ezingo du, talibanek ezarritako debekuaren erruz

19 urteko neskaren ametsa zen unibertsitatera iritsiko zen familiako lehen emakumea izatea. Kolpe gogorra izan da debekua. Bere amak ere egoera bera bizi izan zuen duela hogei urte, eta harena bezalako etorkizun tristea izateren beldur da. Marwak eta haren anaia Hamidek ez dute haserrea ezkutatzen.

Emakume afganiarrak ezingo dira unibertsitatera joan talibanen aginduz

Emakume afganiarrak ezingo dira unibertsitatera joan talibanen aginduz

Agintean daudenetik, emakumeen eskubideak urratzen dituzten beste zenbait erabaki ere hartu dituzte; besteak beste, bigarren hezkuntza debekatzea, toki publikoetan gizonezkoak eta emakumezkoak bereizita egotea, eta burkaren erabilera derrigortzea.
Nazima Nezrabi: Agiriak suntsitu, burka bat jantzi eta ezkutuan egin nuen ihes Afganistandik, haurdun

Nazima Nezrabi: "Agiriak suntsitu, burka bat jantzi eta ezkutuan egin nuen ihes Afganistandik, haurdun"

Terrorismoaren kontrako epailea da Nazima Nezrabi eta talibanen aginpeko Afganistandik ihes egin zuen iaz, senideekin. Bilbon eman diete asiloa eta bertan jaio da bere alaba: "Afganiarrek inork baino hobeto ulertzen ditugu ukrainarrak. Haien mina gurea da. Munduak ezin gaitu ahaztu".
Irango protestetan parte hartzeagatik heriotza zigorrera kondenatutako lehen pertsona exekutatu dute

Irango protestetan parte hartzeagatik heriotza zigorrera kondenatutako lehen pertsona exekutatu dute

"Jainkoaren aurkako gerra" egozten zitzaion. Guztira, 11 dira mobilizazioetan parte hartzeagatik heriotzara zigortutako pertsonak.
155 herrialdetan 110 milioi haur artatuko dituela aurreikusi du Unicefek 2023an

155 herrialdetan 110 milioi haur artatuko dituela aurreikusi du Unicefek 2023an

NBEren agentzia horren zuzendari exekutiboak nabarmendu duenez, "arreta humanitarioa behar duten haurren kopurua azken urteetako handiena da". Izan ere, aurten egoerak okerrera egin du, besteak beste, Ukrainako gerraren, elikagai ziurtasun ezaren eta gaixotasunen agerraldien ondorioz.
Afghanistan National Institute of Music orkestrak lehen kontzertua eman du Baigorrin

Afghanistan National Institute of Music orkestrak lehen kontzertua eman du Baigorrin

Haizebegi festibalaren baitan Afganistango Afghanistan National Institute of Music orkestrak Talibanen garaipenaren ostean herria utzi eta eskaini duten lehen kontzertua eman dute Baigorrin, bertan 2015an aterpetu zituzten hainbat errefuxiaturi omenez.

Gutxienez 19 hildako eta 27 zauritu Kabulgo ikastetxe batean izandako atentatuan

Gutxienez 19 hildako eta 27 zauritu Kabulgo ikastetxe batean izandako atentatuan

Afganistango hiriburuko mendebaldean gertatu da leherketa, ikasleak sarrera azterketak egiten ari zirenean. Inguru horretan bizi diren asko Hazara dira, gehienbat xiita den gutxiengo etniko batekoak, Estatu Islamikoaren jomuga izan dena lehenago ere. Hildakoen kopuruak gora egin dezake.
Gutxienez 19 pertsona hil dira Kabulgo ikastetxe baten aurka bonbekin egindako erasoan

Gutxienez 19 pertsona hil dira Kabulgo ikastetxe baten aurka bonbekin egindako erasoan

Erasoa Afganistango hiriburuaren mendebaldean gertatu da. Bertan bizi dira hiriko hazara eta xiita komunitate minoritarioen zati handi bat. Hildako gehienak ikasleak dira.

Haur afganiar askok 10 urte bete aurretik lanean hasi behar dute

Haur afganiar askok 10 urte bete aurretik lanean hasi behar dute

Munduko herrialderik gazteenetako bat da Afganistan, baina haurtzaroa ez da batere erraza. Kaleko haurrei laguntzen dien eskola batean izan gara, eta haien gela hutsik topatu dugu.

Muturreko pobreziak ezkontzeko emakumeen salmentaren igoera ekarri du Afganistanen

Muturreko pobreziak ezkontzeko emakumeen salmentaren igoera ekarri du Afganistanen

Emirerriaren etorrerak krisi ekonomiko bortitza ekarri du eta familiek aurre egin ezinik jarraitzen dute. Egoera krudel horretan, Afganistanen, jan ahal izateko, familiek alabak saltzen dituzte.

Afganiar emakumeen aldeko elkarretaratzea egin dute Bilbon

Afganiar emakumeen aldeko elkarretaratzea egin dute Bilbon

Talibanek Kabul hartu zutenetik urtebete igaro den honetan bertan bizi diren emakume askoren eskubideak desagertzear dira. Goizean Bilbon, elkarretaratzea egin dute gurean bizi diren emakume afganiarrek egoera bortitz hori salatzeko.

Afganistanen ezkutatuan bizi dira AEBk eta euren aliatuek entrenatu eta armatu zituzten milaka soldatu

Afganistanen ezkutatuan bizi dira AEBk eta euren aliatuek entrenatu eta armatu zituzten milaka soldatu

Afganistango segurtasun indar ohietako milaka kide erabateko itzalean bizi dira orain. Ez dute ezer ospatzeko Emirerriaren lehen urteurren honetan. Alderantziz, jazarrienak indar berezietan zeudenak dira.
Gutxienez 38 pertsona hil dira Afganistanen euriteen ondorioz

Gutxienez 38 pertsona hil dira Afganistanen euriteen ondorioz

Beste 90 pertsona zauritu dira eta kalte materialak oso handiak dira herrialdeko hainbat probintziatan. Ekialdeko Parwan probintzia da kaltetuena, 29 hildakorekin.

Talibanek AEBen Kabulgo Enbaxada ohian ospatu dute euren lehen urteurrena agintean

Talibanek AEBen Kabulgo Enbaxada ohian ospatu dute euren lehen urteurrena agintean

Ondoren, kamioiekin desfile bezalakoa egin dute Kabulgo kaleetan, baina ez dute erantzun handirik izan herritarren artean. Izan ere, hiri honetan, ez daude ospakizunetarako.
Zaki Anwari futbolaria hegazkin militarrera igota hil zen Kabulgo aireportuan; bere anaiarekin izan gara

Zaki Anwari futbolaria hegazkin militarrera igota hil zen Kabulgo aireportuan; bere anaiarekin izan gara

Zaki Anwari futbolari gaztea duela urtebete Kabulgo aireportuan AEBko hegazkin militar baten gurpilen gainera igo zen eta gero, airean amildu. Mikel Ayestaran bere anaiarekin egon da.
Emakumeak, talibanen giza eskubideen aurkako erasoaren biktimak Afganistanen

Emakumeak, talibanen giza eskubideen aurkako erasoaren biktimak Afganistanen

Talibanen itzulerak inboluzio handia ekarri die gutxiengoei, emakumeei eta neskatoei, bi hamarkadetako aurrerapenen ondoren beren eskubideak kendu baitizkiete.
Talibanengandik ihes egin behar izan zuen Jatere Dadfar afganiarrak, bere 13 hilabeteko alabarekin

Talibanengandik ihes egin behar izan zuen Jatere Dadfar afganiarrak, bere 13 hilabeteko alabarekin

Emakumeen eskubideen alde borrokatzeagatik zuten jomugan talibanek. Emakumeen egoerak okerrera egin du talibanek agintean daramaten urte honetan. Bilbon bizi da orain.

Urtebetea talibanek Afganistanen boterea berreskuratu zutela

Urtebetea talibanek Afganistanen boterea berreskuratu zutela

Mikel Ayestaran EITB Mediako berriemailearen hitzetan, urtebete igarota, miseria eta pobrezia dira nagusi Afganistanen eta emakumeen eskubideak erabat ezabatuta daude. "Herrialde miserablea da, jendeak itxaropena galdu du", esan du.
Talibanek tiroz amaitu dute Emirerriko lehen urteurrenean emakumeek antolatutako protesta

Talibanek tiroz amaitu dute Emirerriko lehen urteurrenean emakumeek antolatutako protesta

Jatekoa, lana eta askatasuna aldarrikatuz, 40 emakume inguru atera dira kalera, eta haien protesta isilarazten saiatu dira talibanak berehala.

Manifestatzen ari ziren emakumeen aurka tiro egin dute talibanek Kabulen

Manifestatzen ari ziren emakumeen aurka tiro egin dute talibanek Kabulen

Hezkuntzarako eta lanerako euren eskubideak aldarrikatzen ari ziren emakumezkoak. Urtebete da fundamentalistek boterea eskuratu zutela Afganistanen.

Emakumeentzako eskola klandestinoak antolatu dituzte Afganistanen; EITB Media horietako batean izan da

Emakumeentzako eskola klandestinoak antolatu dituzte Afganistanen; EITB Media horietako batean izan da

Urtebete da eskolak itxi zituztela neskentzat, talibanak agintera itzulita. Ordutik, neskek ez dute ikasteko eskubiderik, baina isilpeko eskolak antolatu dituzte, etxe partikularretan.
Nilofar Bayat: Afganistanen genero apartheid-a gertatzen ari da

Nilofar Bayat: "Afganistanen genero apartheid-a gertatzen ari da"

Datorren astelehenean beteko da urtebete talibanek boterea hartu zutenetik. Emakumeek egoera larria bizi dute herrialdean, eta aldaketa eskatzeko protestan ari dira egunotan. Gurean ere kalera aterako dira emakume afganistandarrak, Bilbon, abuztuaren 16an.
Nilofar Bayat errefuxiatua: Talibanak genero apartheida egiten ari dira Afganistanen

Nilofar Bayat errefuxiatua: "Talibanak genero apartheida egiten ari dira Afganistanen"

Nilofar Bayat emakumeen eskubideen ekintzaileak 'Faktoria'n salatu du talibanak protesta egiten duten emakume batzuk taldean bortxatzen ari direla.
Talibanek musika debekatu dute Afganistanen eta artistak atxilotu eta jipoitzen dituzte, bekatariak direlakoan

Talibanek musika debekatu dute Afganistanen eta artistak atxilotu eta jipoitzen dituzte, bekatariak direlakoan

Islamistek jazarri eta zigortu egiten dituzte musikariak, bekataritzat jotzen dituztelako. Ia ezinezkoa da zuzeneko musika entzutea, baina gaur lortu dugu. Sinestezina badirudi ere, horrek arrisku handia dakar Afganistan berrian.
Afganistango telebistak emakumeak jarri ditu postu garrantzitsuenetan, talibanen aurka protesta egiteko

Afganistango telebistak emakumeak jarri ditu postu garrantzitsuenetan, talibanen aurka protesta egiteko

Talibanek emakumeekin duten obsesioa hedabideetara ere iristen da. Aurpegia musuko batekin estali behar dute aurkezleek albisteak emateko. Tolo kanalean, herrialdeko garrantzitsuenean, talibanei erantzun diete emakumeak postu garrantzitsuenetan jarriz.

JUANJO SAN MIGUEL

JUANJO SAN MIGUEL

Analisiak

Afganistan

Egun hauetan urte bat bete da Estatu Batuek Kabultik ihes egin zutenetik. Afganistan berriro bihurtu da geopolitikaren borroka leku, bertakoen oraina eta etorkizuna inori axola ez bazaio ere.
Emirerriaren lehen urteurrenean protesta egiteko, beltzez jantzita aterako dira emakumeak Afganistanen

Emirerriaren lehen urteurrenean protesta egiteko, beltzez jantzita aterako dira emakumeak Afganistanen

Laster urtea beteko da talibanak Afganistanen boterera iritsi zirenetik. Ordutik, bereziki, emakumeen bizitza zeharo aldatu da. Emakume Aktibisten artean bi aurpegi ezagunekin egon gara Kabulen eta, datorren astean, Emirerriaren lehen urteurrena gogoratzeko beltzez jantzita aterako dira.
1 / 9 Hurrengoa