Irailak 11: guztia aldatu zuen asteartea

Badira ehun urte igarota ere, egun bakarra pasa ez dela diruditen aldiak. Baina era berean badira, une bakarrean, mende oso bat iraultzen duten egunak. Eta horietako bat izan zen 2001eko irailaren 11. New York eta Washingtongo atentatuetan 3.000 lagun hil ziren eta atzera bueltarik gabeko ondorioak ekarri zituzten. Atentatuaren lekuko izan zen Guillermo Zengotitabengoa aholkularia: "Erasoak aldatu egin gintuen. Gogoan ditut autobus horiek, filmetakoak, militarrez gainezka. Horrek denak arrastoa uzten du, eta geure begiz ikusi genuen ez ginela menderaezinak".

Atentatuak eragindako trauma bere horretan dagoela erantsi du Amaia Uribe EITBren New Yorkeko berriemaileak: "Zauriak ez dira itxi, eta neuri ere gertatzen zait, zerura begiratu eta hegazkin bat ikustean, pentsatzen hastea". Hogeigarren urteurrena "tristea" dela esan du, pandemiak baldintzatutakoa, eta Afganistango porrotak "iraganeko mamuak" azaleratu dituela. Irailaren 11k New York "definitu" egiten duela esan du, bere aldetik, Mikel Reparaz ETBren nazioarteko arloburuak, eta hiriko bazter guztiek gogorarazten dutela.

Paradigma berriez eta domino-efektuez

21. mendea Dorre Bikiak amiltzearekin batera hasi zela iritzi dio Reparazek, eta New Yorken abiatutako domino-efektuak mundu osoari eragin ziola: "Segurtasunaren paradigma alodatu zuen, eta onartu dugu segurtasunaren prezioa gure eskubideak eta askatasuna direla". Gerra-paradigma berriaz ere aritu da, Afganistan eta Irakeko gerrek "guda-zelaian aritzeko bide eta eredu berriak ekarri zituelako". Kabuletik aritu zaigu Mikel Ayestaran EITBren bidali berezia, eta galdetu du ea zertarako balio izan duten azken 20 urteek Ekialde Hurbilean: "Afganistan potentzia handien arteko jokoaren biktima da, eta, batez ere, afganiarrak".