Hegaztien migrazioa ez da klima-aldaketarengatik bakarrik aldatu

Klima-aldaketa bizidun askori eragiten dien errealitatea da, besteak beste, hegazti migratzaileei eragiten baitie. Zikoina, arrano txikia eta beste espezie batzuk migrazio-patroiak aldatzen ari dira, eta, kasu batzuetan, neguan Afrikara joateari utzi diote. Tenperaturak gora egiteak eragin du, baina, ornitologoen arabera, klima ez da arrazoi bakarra; giza jardueraren aldaketa ere izan behar da kontuan.

"Naturan oso zaila da kausa-efektu zehatza zein den esatea", adierazi du Maite Laso Aranzadiko ornitologoak. "Argi dago beste eragile batzuek ere eragiten diotela; janari faltak, esaterako", azaldu du.

Janari falta hori klima-aldaketaren ondorio izan daiteke, baina baita azken urte hauetan giza jardueran izandako aldaketen ondorio ere. "Adibidez, litekeena da horren atzean nekazaritza-politika bateratua egotea, lurrean umatzen diren espezieen biodibertsitatea errazten ari ez dena", esan du Gabi Berasategi ingurumena aztertzen duen Ornitolan enpresako biologoak. "Edo basoak lehen bezala ez lantzeak eragin dezake, edo ikazkintzak, edo artzaintzak... Azken 20-30 urteotan, horrek guztiak aldaketa handiak eragin ditu, baita gure paisaian ere", gaineratu du.

Horrez gain, ez dago azalpen bakarra hegaztien migrazio-patroi guztientzat. Espezie bakoitzak egoera bat du. "Baieztatu denez, espezie transahararrak, migrazioan Sahara zeharkatzen dutenak, lehenago joaten dira ugaltze eremuetatik", Lasoren arabera. "Aitzitik, presahararrak, Afrika iparraldean geratzen direnak, gehiago egoten dira eta beranduago joaten dira. Eta, batzuetan, migrazio aldaketa horretan, bertan geratzen dira negua pasatzen".

Zikoina zuriarena oso kasu nabarmena da. "Jatekoa aurkitzen duen lekuetatik ibiltzen da, zabortegietatik, esate baterako", Berasategiren arabera. "Ugaltze garaian, ibai, errekasto, hezegune eta padurak bisitatzen ditu egunero jateko bila. Eta, azkenean, negu-tokian zabortegi bat izatea, batez ere lehen urteko txitekin joateko, egun-argiz beti irekita izaten den supermerkatu baten modukoa da. Baina egia da horietako asko hegoaldean izaten direla urteko garai batzuetan".

Beste kasu paradigmatiko bat enarena da. Berez, migratzaile transahararrak dira, baina, Nerea Pagaldai Aranzadiko ornitologoaren esanetan, "azken urteotan, enara batzuk penintsularen hegoaldean geratu dira, eta gero eta gehiago geratzen ari dira".

Legealdi bat baino gehiago iraungo duten ikerketa-proiektuak

Oso zaila da jakitea zenbaterainoko eragina duen klima-aldaketak eta zenbaterainokoa beste faktore batzuek. Nolanahi ere, ornitologoek inbertsioak behar dituzte epe oso luzeko ikerketak egin ahal izateko. Ikerketa horien dirua kudeatzen dutenek oso gutxitan hartzen dute legealdi bat baino gehiagorako konpromisoa, baina 4 urteko epea ez da nahikoa hegaztien migrazioa aztertzeko.

"Migrazioan izaten diren aldaketak ikusteko, gradualak direnez, 5 urtean gertatzen dena ez da nahitaez izango hurrengo 10 urteetan gertatuko den gauza bera", azaldu du Pagaldaik. "Orduan, urte askoko behaketak eta ikerketak behar dira, epe luzekoak; 20, 30… 40 urteko bat oso ona izango zen".

"Aldaketak jasaten ari diren espezie askotan zaila da patroiak ikustea", Berasategiren arabera. "Datu-segida luzeak behar ditugu. Aldaketa asko dituzten espezieak ditugu, zapelatz liztorjalea adibidez. Eta lurzoruan hazten diren espezieak oso deigarriak dira. Lurzorua basoa baino askoz gehiago ustiatzen dugu oraindik". Espezie horien migrazioa ulertzeko datuak falta dira.

Ornitologoek badakite paisaiaren aldaketek eta giza jarduerak eragina dutela espezie horien guztien portaeran. Berasategik ikerketa-proiektu gehiago izatea eskatzen du, eta, horrez gain, etorkizunera begira gogoeta bat. "Gizarte gisa baloratu behar dugu nora eraman nahi dugun".