Zientzia

Arantza Murillas AZTIko ikertzaileak azaldu duenez, arrain diadromoek —ibaien eta itsasoen artean migratzen dute eta desagertzeko arriskuan daude— balio handia dute, ekonomikoaz haratago.

Izar bati eta haren exoplanetari izenak jartzeko EHUko Zientzia Planetarioen taldeak egindako proposamena onartu du Nazioarteko Astronomia Batasunak. Aurrerantzean, Gliese 486 izarra "Gar" eta bere inguruko Gliese 486b exoplaneta "Su" izango dira.

Garikoitz Azkona EHUko Psikologia irakasleak eta neurozientzialariak arloan egindako aurrerapauso handia azaldu digu. Gizon tetraplegiko batek, berarentzat diseinatutako gailu bati esker, bere kabuz ibiltzea lortu du.

Gert-Jan Oskam, 40 urteko gizon bat, tetraplegiko geratu zen bizikletan istripu larri bat izan ondoren 2011n, lanetik bueltan zetorrela. Hamarkada bat baino gehiago geroago, orain ibilaldi luzeak egin ditzake, lur konplexuak zeharkatu eta eskailerak igo.

Etorkizun hurbilean gure ohiko elikaduraren parte garrantzitsua izan daitezke proteina alternatiboak. Paula Jauregik, AZTI zentruko zientzialariak, azaldu digu zer diren, nondik datozen eta zer abaintaila eta desabantaila dituzten.

Nafarroako enpresa honek kalitate altuko proteinak dituen produktu bat, hauts moduko bat, egiten du. Elikaduraren industrian erabiltzen dute hanburgesa begetalak, lasagna eta abar egiteko.

Amatasunaren atzerapena ugalketa klinika pribatuaren mesederako izan da. Obuluak izoztea gero eta ohikoagoa da, baina ez haurdunaldia lortzeko erabateko bermea.

Ana Galarragak azaldu duenez, Ozeano Barean sortu diren plastiko-uharteetan komunitate berriak eratu dituzte kostako zenbait ornogabek. Garunak gorputzeko mugimenduak nola kontrolatzen duen aztertu duen ikerketa batez eta Rosalind Franklinek DNA eredu berrian izan zuen garrantziaz ere aritu da.

70 metroko sakoneran eman du urte eta erdi inguru alpinista eta eskalatzaile honek. Honelako bakartze batek gorputzari eta garunari nola eragiten dion jakiteko esperimentu zientifiko bat egin nahi izan du horrela.

Europako espazio agentziak Guyana frantsesean duen basetik jaurti duen JUICE zundak Jupiterrerako bidea gaur hartu behar zuen, baina baldintza metereologikoengatik atzeratu egin da. Zientzialariek uste dute bertan ura egon litekeela. Euskal enpresa eta zientzialariak ere ari dira parte hartzen.

CiberOBNko ikertzailea eta EHUko irakaslea den Itziar Eseberrik gai hau kontu handiarekin hartu behar dela dio. Produktu hauek ez dute azukrerik, hori hala da, baina nutrizionalki ez direla batere interesgarriak oroitarazten du.

Bortle eskalak 1etik 9ra arte neurtzen du argi kutsadura eta izarrak ikusteko aukera. Ba al dakizue Euskal Herriko lekurik ilunena ere eskala horren erdialdean dagoela? Virginia Garcia Aranzadi zientzia Elkarteko astronomia saileko kideak hitz egin digu hortaz.

Arrain zebrekin egindako ikerketa baten emaitzen inguruan hitz egin digu gaur Ana Galarraga zientzia-dibulgatzaileak "Hitzokei" saioan.

Donostian jarriko duten ordenagailu kuantikoak lan egingo du teknologia kuantiko perfektua lortzeko. Ikertzaileen arabera, etorkizunera begirako apustua da.

Iñigo Arrazola TW Wien unibertsitate teknikoko ikertzaileak superordenagailu kuantikoak zer diren azaldu du, baita zer egiteko gai izango diren, ikerketak aurrera egin ahala.

Terran 1 suziria, 3D inprimagailu batekin egindako lehena, Cañaveral lurmuturretik aireratu da, baina ezin izan da orbitara iritsi, motorretako batek huts egin duelako.