Abeltzaintza

Gordoako haragia nondik datorren jakin nahi izan dugu. Hori dela eta, bisita egin diogu Garikoitz Lauzirikari, bere Limusin behiak nola hazten dituen ikusteko. Txuleta eder bat ere prestatu digu, plantxan eginda.

Sektorea lehiakorragoa egiten dute eta bizimodu baten zaindari dira. 300 ikasletik gora izan dira, horietako % 20 inguru, emakumeak.

Xabier Aizpeolea ezagutu dugu Buruagako abeletxean, Gorbeialdean. Xabiren aitak behorrak dauzka beste animali batzuek artean eta esposizioetarako eta haragitarako erabiltzen dituzte.

Afizio bezala erosi zituen lehen idiak Mugarrieta baserriko gazteak. Ondoren, ordea, haragitarako hazten hasi zen.

Ekoizleen hitzetan, bi dira prezioen igoera eragin duten faktoreak: alde batetik, hegazti-gripeak eragindako hilketa masiboak eta hartutako neurriak; bestetik, energiaren garestitze orokorra. Honek guztiak produktu gutxiago eta garestiagoa egotea ekarri du.

Oñatiko Arrano Erreka baserriko Galder Azkuek fleckvieh eta angus arrazako behiak hazten dituztela haragitarako azaldu du "JA Sukalerrian" saioan. Angus behiak zaintzeko erabiltzen duten teknologiaren berri ere eman du.

Urteak daramatzate Txakolingoa baserrian kapoiak hazten. Bikoterik dotoreenak Zumarraga eta Urretxun egiten den Santa Lutzi eguneko azokan aurkezten dituzte eta irabazteko itxaropena dute aurten ere.

Beñat Egaña eta Maitane Arrinda Goienetxe gaztaren ekoizleak gonbidatu ditugu Joseba Arguiñanorekin kozinatzera. Noiz eta nola hasi zen gaztak egiten kontatu du Beñatek, besteak beste.

Lurrama, laborantza iraunkorraren aldeko Iparraldeko azoka garrantzitsuenak ateak zabaldu ditu. 3 egunez, Biarritzeko Irati erakustazokatik milaka lagun pasako dira.

Euskal arrazako txerriak hazten ditu Bastien Garatek Ligin (Zuberoa). Kintoa sormarkaren barruan lan egiten du eta, haren hitzetan, beste etxalde batzuekin elkartuta egoteak indarra ematen dio aurrera jarraitzeko.

Itzik gidatu gaitu Kintanara egindako bisitan. Black Angus arrazako behiak nola hazten dituzten ikusteaz gain, zer-nolako haragi-piezak dituzten ere azaldu digute.

Oihana Aristegi eta Amaia Fernandez, kontsumo elkarteko ordezkariak, izan dira "JA Sukalerrian" saioan. Elkarteak denda bat du eta bertan saltzen dira herriko nekazari eta abeltzainen produktuak. Horrez gainera, tailerrak ere antolatzen dituzte.

Azken hilabeteetan % 80 garestitu da pentsua, eta artoaren prezioa bikoiztu egin da. Belarraren prezioa ere % 1,5 igo da, eta alpaparena 210 €/t-tik 300 €/t-ra igaro da.

Pentsuaren prezioaren igoerari ezin diotelako aurre egin hartu dute erabakia abeltzainek. 2021eko maiatzean, esnetarako ustiatzen diren 24.106 behi zeuden, eta 2022ko urrirako, 17.947ra jaitsi da kopurua. Abeltzainen arabera, haragia salduta, diru gehiago irabazten dute.

Donostiako Pokopandegi baserrian bizi diren behien esnearekin ekoizten dira Goenaga izeneko produktuak. Jogurtak eta esne-krema egin eta banatzen dituzte.

Behiak hazten lan egiten du Beñatek Getxoko Yauri etxealdean. Hainbat arrazako behiak ditu, eta guztiak haragitarako hazten ditu. Ikusi bideo honetan!

EHNE sindikatuak egiaztatu duenez, animaliei gero eta gehiago exijitzen zaie. Lehen 5,6 edo 7 urte bizi ziren behiak askoz lehenago bidaltzen dituzte hiltegira orain.

Abeltzaintzatik bizitzeko arazoak dituzte, abere asko hiltzen ari zaizkielako lehorteak eragindako bazka faltagatik.

Gernikak Urriko Lehen Asteleheneko ganadu azoka ospatuko du gaur, pandemiak eragindako bi urteko geldialdiaren ostean. Hitzordu hau Urriko Azken Astelehenekoa bezain ezaguna ez bada ere, Bizkaiko abeltzainentzat erreferentea da.

Ipar Euskal Herrian 3 etxaldetatik batek ez du segidarik eta transmisioaren gaia oso minbera de laborarientzat. Ttele Leiçagoyenek erretreta hartu du eta lekukoa pasa dio Kattin Chilibolost gazteari. Beraiekin izan da Iurre Bidegain.

Arrasateko abeltzaina da Aitor Murgoitio. Behiak ditu baserrian eta ganbarako elikagaiak jaten ari dira hauek jada. Lehortearen eraginak oso gogorrak izaten ari dira beraientzat eta honi buruz hitz egingo digu Aitorrek. (Elkarrizketa osoa Nahieranen)

Karrantzako Vista Alegre baserrian, Helen Groome baserritar ingelesa ezagutu dugu. Dagoeneko 28 urte daramatza Karrantzan, eta AEKn ikasi zuen euskara. Gazta, jogurta eta esne pasteurizatua ekoitzi, landu eta saltzen dituzte. Beraien produktu guztiak ekologikoak dira.

Nafarroan suteak handiak izan dira uda honetan, eta orain beste arazo larri bat etorri zaie gainera, lehortea. Hori dela eta, abereentzako belazeen % 40 galdu egin da. Horrek, bistan da, ekoizpen prezioak igo egiten ditu.

Emakumea izatea Afrikako zenbait herrialdetan ez da erraza. Hala ere, Kongoko Errepublika Demokratikoa, Burundi, Ruanda eta Ugandako emakume erakundeak antolatzen hasi dira egoerari aurre egiteko.

"Biba Zuek!" saioak agur esan dio denboraldiari, baina, irailean, saio eta gonbidatu berriekin itzuliko dira.